Wat is podotherapie en wat behandelt de podotherapeut?
Het beroep podotherapeut
Het beroep van podotherapeut behoort tot de paramedische beroepen. De titel “podotherapeut” is een beschermde titel. Men kan de 4-jarige fulltime HBO-opleiding tot podotherapeut maar op twee plaatsen volgen en wel op de Fontys Hogeschool in Eindhoven en op de Saxion Hogeschool in Enschede. Men mag de titel podotherapeut alleen voeren als men deze 4 jarige HBO-opleiding aan een van de bovengenoemde instituten met succes heeft afgesloten. Bovendien behoort een podotherapeut tot een van de 10 paramedische beroepen. Dit is geregeld in de Wet-BIG in artikel 34.
Een podotherapeut behandelt mensen met voet-, enkel, knie- en heupklachten die voortvloeien uit een afwijkend functioneren van de voeten. Een podotherapeut behandelt veel verschillende klachten, met als doel: het opheffen, verminderen of compenseren van stoornissen in het functioneren van het steun- en bewegingsapparaat, voortkomende uit afwijkingen in de voet(stand).
Een podotherapeut ziet vaak mensen met klachten die al geruime tijd aanwezig zijn. De gedachte “wat vanzelf komt gaat ook vanzelf weg “gaat bij voeten en het gehele steun- en bewegingsapparaat dikwijls niet op. Vermoeidheid in de voeten en benen, lage rugpijn, opstartpijn in de voeten, kramp, tintelingen, enzovoorts, zijn allemaal indicaties om door een huisarts of specialist doorverwezen te worden naar een podotherapeut.
Na verwijzing van een arts voert de podotherapeut een uitgebreid onderzoek uit. Met als doel de oorzaak van de klachten op te sporen. Is de oorzaak bekend dan stelt de podotherapeut vanuit deze diagnose een behandelplan op.
Doelen van de podotherapeut
Doelen van podotherapeutische behandeling kunnen zijn:
- Aanpassen van drukverdelingen in de voet
- Corrigeren van afwijkende gewrichtsstanden
- Optimaliseren van het looppatroon
- Verbeteren van de statiek
- Bevorderen/ verbeteren van de mobiliteit
- Preventie van gezondheidsproblemen dan wel verergering bestaande problemen
- Het geven van advies over bovenstaande onderwerpen, ook in de vorm van een schoenadvies
- Verminderen van voetklachten, enkel, knie en/ of rug, voorzover deze een relatie hebben met problemen aan de voet/ afwijkende statiek.
Behandeltechnieken van de podotherapeut
Preventieve adviezen
Adviseren over voethygiëne en voetverzorging dan wel controleren op drukplekken of andere mogelijke voetproblemen. Waarbij in bepaalde gevallen oefeningen die de patiënt zelf kan uitvoeren worden aangeraden of het geven van adviezen zoals afwisselen van belasting en rustperioden worden meegegeven.
(Sport) schoenadvies (aanpassingen)
De podotherapeut houdt bij het geven van advies met betrekking tot schoeisel rekening met o.a. de anatomische eigenschappen van de gebruiker, het gebruiksdoel en de gebruiksintensiteit van de (sport)schoenen dan wel in combinatie met podotherapeutische (sport)zolen. In sommige gevallen kan volstaan worden met enkel een aanpassing (modificatie) van het (sport)schoeisel waarna eventuele definitieve therapie (welke intussen kan worden vervaardigd is) klaar is voor gebruik.
Toepassen van vilttherapie, verbanden of taping
Door plaatsing van vilt kunnen pijnlijk (druk)plekken tijdelijk drukvrij gelegd worden, verbanden of taping kunnen aangedane structuren ontlasten waarna eventuele definitieve therapie (welke intussen kan worden vervaardigd is) klaar is voor gebruik.
Protektieve of corrigerende siliconen orthesen Protektieve siliconenorthesen worden gemaakt ter bescherming van een pijnlijke plek meestal op, onder of tussen de tenen waarbij correctie niet meer mogelijk is. Corrigerende siliconen orthesen worden gemaakt ter correctie van een afwijkende teenstand. Afhankelijk van de aandoening en de mobiliteit van de tenen zal een orthese gedragen moeten worden tot de patiënt klachtenvrij is of voor het leven ter voorkoming van klachten. Podotherapeutische zolen Individueel op de voet aangemeten podotherapeutische zolen kunnen als doel hebben correctie van stands- en functieafwijkingen van de onderste extremiteit en de wervelkolom, compenseren van structurele afwijkingen in de voet, ontlasten van kwetsbare structuren, of een combinatie van doelen. De podotherapeutische zolen zijn flexibel en afhankelijk van het doel van harder of zachter materiaal. Afhankelijk van de aandoening dienen de podotherapeutische zolen gedragen worden tot enkele maanden nadat de patiënt klachtenvrij is (bijvoorbeeld bij een blessure) en in andere gevallen gedurende de rest van het leven ter voorkoming van klachten (bijvoorbeeld bij een beenlengteverschil of bij een hallux valgus (scheve grote teen)). Bij het blijvend dragen van de zolen is een jaarlijkse controle gewenst in verband met leeftijdsafhankelijke verandering van de voet en/of verandering op basis van het corrigerend vermogen van de zolen. Op grond van de bevindingen bij de jaarlijkse controle worden de zolen aangepast of vervangen. Meestal zal de gemiddelde levensduur van de zolen 2-3 jaar bedragen.
Doordat er bij 3D-VCN gebruik wordt gemaakt van de exacte voetvorm middels 3D CAD-CAM techniek kan de in orthopedische steunzolen gebruikte voetvorm gerelateerd worden aan podotherapeutische correctieve elementen. Tevens vindt de fabricage van de podotherapeutische zolen plaats in onze eigen 3D-VCN werkplaats in Eindhoven. Het moge duidelijk zijn dat de ouderwetse gipsafdruk dan wel blauwdruk een minder exacte weergave van de voet zal kunnen geven. In onze werkplaats beschikken we tevens over een scala van hardheden en afdeklagen om elke zool te perfectioneren naar de omstandigheden waarin de podotherapeutische zolen gedragen zullen worden. Tevens zijn de podotherapeutische zolen in veel verschillende kleuren uit te voeren en kunnen ze indien gewenst met anti-allergische lijm dan wel toplagen worden gefabriceerd. De zolen kunnen uiteenlopen van zolen voor pumps dan wel surfschoenen. Bij 3D Voetcentrum Nederland is onze fantasie onze enige beperking.
Aanverwante beroepsgroepen
Podotherapeuten onderscheiden zich van andere voetgerelateerde beroepen door:
- Een 4-jarige HBO opleiding met een studiebelasting van 6560 uur.
- De officiële wettelijke erkenning als paramedische beroepsgroep
- Het bezit van de wettelijk beschermde titel podotherapeut
- Een wettelijk (in artikel 34 van de wet BIG) geregelde beroepsuitoefening
- De bevoegdheid tot het uitvoeren van diagnostische tests/methoden die zowel de voet maar als de statiek van het menselijk lichaam betreffen en de bevoegdheid tot het formuleren van een podotherapeutische diagnose als basis voor een behandeling.
- Behandeling op verwijzing van de arts
De titel “podotherapeut” is beschermd dit in tegenstelling tot podoloog, podokinesioloog danwel podo-posturaal-therapeut. De leden van deze beroepsgroepen volgen veelal een niet officieel erkende opleiding aan het “Podologisch Opleidingsinstituut”. De podologie-opleiding is een deeltijdopleiding die verschillende trajecten heeft, voor iedereen toegangbaar is en gemiddeld 6 slechts maanden bedraagt.
Door de podotherapeut wordt samengewerkt met pedicures voor het noodzakelijke voetonderhoud en om eventuele mogelijke voetproblemen tijdig te erkennen door de pedicure en bij twijfel de patiënt te adviseren via de huisarts eens de voeten te laten inspecteren door de podotherapeut.
In sommige gevallen is echter orthopedisch schoeisel/ operatief ingrijpen vereist en dan zal de podotherapeut met begeleidend schrijven van de verwijzer doorverwijzen naar een orthopedisch schoenmaker/ orthopedisch chirurg.
Lid van de Nederlandse vereniging van podotherapeuten
Het merendeel van de podotherapeuten is aangesloten bij de NVvP. Elk lid van de NVvP wordt iedere 5 jaar in zijn of haar praktijk bezocht door de visitatiecommissie. De praktijkinrichting, patiëntenregistratie en de hygiëne worden beoordeeld. Leden van de NVvP moeten ook ieder jaar een minimaal aantal bij- en nascholingen volgen. Het lidmaatschap van de NVvP is een soort keurmerk.
